Transsibirya gezisi ya da Sibirya denince insanlar hemen akıllarına soğukları getirir. Kiminin aklında da Dostoyevski’nin Ölüler Evinden Anılar adlı yapıtı ve sürgün anlatıları gelir. Oysa Sibirya’nın Türkler için bir orijin, bir çıkış noktası olması gibi özelliği de vardır. Bazı Türkologlara göre Türklerin kökeni Sibirya’dır. Orta Asya’ya da buradan inmişlerdir. Yani, diyebiliriz ki transsibirya gezisi ile bir nevi atalar diyarını, onların adım izlerini takip ederek dolaşmış olabilirsiniz…
Gezi yazarı Faruk Pekin, çağımızda Sibirya’dan kitabında bahseden ilk Türk’ün Tahsin İsmail İybar olduğu bilgisini veriyor. İybar, Birinci Dünya Savaşı sonrası bölgeye esir düşmüş ve yedi yıl burada esaret altında yaşadıktan sonra memlekete dönebilmiştir. Ankara’da 1950’de basılan kitabına Sibirya’dan Serendib’e adını vermiştir.
Gazeteciler ve Profesörlerin ilgisini çeken Sibirya
Pekin, Sibirya’ya dair ilk gezi kitabının gazeteci Kemal Bayram’a ait olduğunu da belirtiyor. Kemal Bayram, Yeni Gün gazetesinin sahibi olarak bölgeyi gezmiş ve Sibirya Şafağı eserini kaleme almış. Bayram aynı zamanda Sabahattin Ali Olayı adlı kitabıyla edebiyat dünyamızda da yer tutmuş bir kişidir. Ardından da Şükrü Haluk Akalın’ın Anayurt’tan Atayurda – Gezi Notları kitabında da yer tutar Sibirya. Akalın, bilindiği gibi Türk Dil Kurumu başkanlığı da yapmıştır.
Transsibirya hattı, dünyanın en önemli destinasyonlarından biri haline gelirken Türk gezginlerin de dikkatinden kaçmadı. Günümüzde birçok gezgin ve gezi yazarı ile turist, transsibirya turlarını tercih etmeye devam halindedir.
Sibirya’da yaşayan kuzenlerimiz…
Bugün Rusya Federasyonu’nun sınırlarında kalan Sibirya’da Türkçe konuşan halklar da varlığını sürdürmektedir. Altay, Hakas, Tuva , Sibir (Sabar) ve Yakut Türkleri Sibirya bölgesinde yaşamaya devam etmekte ve dillerini de korumaktadırlar. Eski Türkçe dönemine, göç eden Türk topluluklarına göre daha sadık kalmışlardır. İçerinde eski Türk inançlarını aktif olarak yaşamaya devam edenler de bulunmaktadır. Klasik Şamanist itikad ve yaşamlarına devam etmekle birlikte günümüz yaşamını da ıskalamayan Sibirya Tükleri de bölgede yaşamaya devam etmektedir. Toplam nüfuslarının bir milyondan fazla olduğu tahmin edilmektedir.